Banjalučka regija - Kostajnica
- Detalji
- Datum kreiranja: 09 Februar 2015
Indeks članaka
Strana 9 od 37
Po nekim pronađenim ostacima i dokumentima sačuvanim u arheološkim muzejima i bivšem kostajničkom samostanu, poznato je da se u ovim pređelima odvijao živ trgovački saobraćaj još od doba Rimljana. Imena naselja iz toga doba zvanično nisu poznata, ali jedno je sigurno da je duž saobraćajnica-cesta i puteva tih naselja bilo dosta.
Srpska Kostajnica
U Kostajnici su pronađeni tragovi rimskog vodovoda i nekih stambenih i drugih objekata. Na području grada i danas se nailazi na tragove troske i ugljena, što nesumnjivo dokazuje da su se u tim vremenima tu nalazili rudnici i topionica željeza. U potoku koji teče sa Balja nađeni su ostaci suđa i predmeta iz rimskog doba što je neoboriv dokaz o postojanju naselja na ovom području koje datira još iz rimskog doba.Doseljena slavenska plemena vremenom su se stapala sa zatečenim starosjediocima, te od njih primali mnoge kulturne tekovine, a starosjediocima su nametnuli svoj jezik i ime. Iz srednjeg vijeka je ostalo vrlo malo sačuvanog materijala o Kostajnici. Ime Kostajnica se pominje prvi put 1258. godine, a nastalo je od riječi – kesten, jer je predio s obje strane rijeke Une bogat kestenom. Od tog vremena Kostajnica mijenja mnoge gospodare. Grof Aplandi je prvi posjednik starigrad2Kostajnice, s zatim grof Celjski. Poslje smrti Martina Frankopana Kostajnica je ustupljena krupskom vojvodi Ivanu Revenjudu. Osujećenim zavjerama ugarskih velikaša i biskupa, koji su htjeli da na ugarski prijesto dovedu poljskog princa Kazimira, kralj Matija je posebnom darovnicom darovao mnogo sela i gradove srpskom despotu Vuku, a među njima se spominje i Kostajnica. Poslije Vukove smrti Kostajnica je u došla u posjed despota Đurđa Brankovića. Tako je Kostajnica za kratko vrijeme promjenila mnogo gospodara.Pobjedom Turaka kod Dubice 1513. godine, Kostajnica pada u posjed bana Petra Berislavića. Već u prvoj polovici 16. vijeka grad i utvrda su vlašnistvo Zrinskih darovnicom kralja Ferdinada. Za vrijeme Zrinskih, tvrđava je bila posebno utvrđena i nadgrađena. Po tim gospodarima stara kostajnička tvrđava, koja je na desnoj obali Une, zove se Zrinjski grad.Bosanski beg Malkoč je 1556. godine opsjedao Kostajnicu, koju je osvojio zahvaljujuci izdaji kapetana Lustthalera, pa je od tog vremena Kostajnica ostala pod upravom Turaka. Čuveni turski putopisac Elvija Celebija je 1660. došao u Kostajnicu i između ostalog zapisao "Ovaj grad je podigao Zrinjski uz pomoć Ugarskog kralja Ferdinanda. Njegova nahija ima 40 sela…Gradsko stanovništvo čine borci koji dan i noć vode borbe sa Hrvatima gubeći uzajamno glave… Kostajnica je veliki grad, sagrađen od tvrdog materijala. Oblik mu je petougaoani, a leži na obali rijeke Une, na teritoriji Banje Luke." Požarevačkim mirom 1718. godine Austrija, kao mletačka saveznica u ratu sa Turcima, dobija Baniju i područja na desnoj obali Une, po dubini do planine Kozare. Godine 1739. mirom u Beogradu, vraćeni su svi krajevi Turcima, a rijeka Una je granica između Austrije i Turske. Kao sastavni dio kraljevine Ilirije, 1809. ovo područje dolazi pod vlast Napoleona i ostaje do 1814. godine. Za vrijeme francuske vladavine sagrađen je drveni most između dviju Kostajnica. Ovaj most, na kojem je i danas sačuvan obelisk sa Napoleonovim inicijalima – NI, bio je i ostao od velike važnosti za obje Kostajnice, jer je olakšan protok roba i ljudi između ova dva područja. I ne samo to. Jedini tada most na Uni služi za prevoz robe koja ide sa Srednjeg Istoka za Evropu i obratno. U Kostajnici se otvara carina za ove robe. Međutim poslije kratkotrajne francuske uprave Kostajnica ponovo pada pod Tursku vlast 1814. godine.U Pastirevu je hajdukovao Petar Petrović Pecija i hajdučki harambaša Petar Garača iz Strigove koji su 1858 g. podigli bunu protiv Turaka poznatu pod imenom Pecijina buna. Organizovali su oko 3000 ustanika. Opterećeni velikim brojem izbjeglica (žena i đece) preko 4000 i brojnim stokom, koju su izbjeglice sa sobom gonile, te pod pritiskom brojnije i naoružanije turske vojske, 21. jula u selu Tavija je razbijen Garačin odred. Sutradan kod sela Kuljana razbijen je i Pecijin odred. Većina ustanika je presla na austrijsku teritoriju, na lijevu obalu Une, a oko 300 ustanika se povuklo u Pastirevo zajedno sa Petrom Pecijom i Petrom Garačom.Godine 1862. u Bosansku Kostajnicu migriraju muslimani iz okoline Valjeva i Sabca, a posebno ih je mnogo doslo od Uzica. Tu formiraju naselje koje i danas nosi ime Uzica po njihovom starom zavicaju. Za vrijeme velikog bosansko-hercegovackog ustanka 1874 – 1875, ovaj kraj je pruzao snazan otpor, a u Kostajnicu je vise puta dolazio Petar Mrkonjic cija je organizatorska uloga u borbi naseg naroda protiv turske vlasti imala ogroman znacaj.
Seljaci Citluka, Petrinje, Bacvana, Pobrđana, Tavije i drugih okolnih sela 15. Avgusta 1875. su napali turske posade u selu Dvoriste. Zaneseni pocetnim uspjesima ustanka ustanici su pod komandom Marka Bajalice i Marka Đenadije napali 19. avgusta Bosansku Kostajnicu, ali su se poslje pocetnog uspjeha morali povuci. U tim borbama s Turcima poginuo je Petar Garaca ciji se grob nalazi u Gornjoj Slabinji u zaseoku Alaginci, pa se po njemu samo mjesto zove – Garacin grob. Da bi izbjegli totalno unistenje, ustanici su se 25. augusta pođelili u manje grupe. Komandu nad ustanicima preuzeo je Petar Pecija od dotadasnjeg komandanta Ostoje Kormanosa. Međutim, bosanski ustanak predvođen Vasom Pelagicem prosirio se i na prostore Grmeca gđe su ustanici stvorili slobodnu teritoriju, sa centrom u Crnim Potocima na tromeđi, Bosne, Like i Dalmacije, koji su odrzali tokom cijele 1875. godine. U periodu vođenja ustanka Vaso Pelagic je 40 dana bio predsjednik Opstine Bosanska Kostajnica.1878. godine Kostajnica ponovo podpada pod austrijsku vlast i ostaje sve do zavrsetka Prvog svjetskog rata. U pocetku Austrija uvodi vojni rezim, a kasnije ga zamjenjuje civilnom vlascu. Za vrijeme Austrije Kostajnica je prvo bila kotar, a kasnije kotarska ispostava, bosansko-novskog kotara, a za vrijeme Kraljevine Jugoslavije sreska ispostava bosansko-novskog sreza.U Kraljevini Jugoslaviji Kostajnica je razvijen trgovacko zanatski centar.Najbogatije i najuglednije trgovacke porodice iz tog vremena su: Marini, Zecevi, Pavlovici, Jandrici, Savici i Lukici. Usluzne đelatnosti su razvijene i u potpunosti zadovoljavaju potrebe stanovnistva. Takav trend se nastavlja i u posljeratnom periodu. Razvijeno je trgovacko preduzece Vis sa ukupno 4 prodavnice mjesovite robe i 2 prodavnice obuce. Od usluznih đelatnosti zastupljeni su zanati: brijacki, krojacki, mesarski, stolarski, obucarski i sl.U Drugom svjetskom ratu stanovnistvo ovog kraja masovno je ucestvovalo u borbi protiv fasizma. Legendarna Baljska ceta je bila sastavljena od boraca, uglavnom regrutovanih s podrucja Bosanske Kostajnice. U borbi protiv fasizma ovo podrucje je dalo preko 1000 boraca od cega je 460 poginulo, ne docekavši kraj rata. Pored palih boraca, kao zrtve fasistickog terora zivot je izgubilo 1848 zitelja opstine. Jasenovac, Zemun, Bajica jame i Zecevo brdo su njihova stratista. Pored ljudskih zrtava, podrucje opstine je pretrpjelo ogromna materijalna razanja, a 108 domacinstava je potpuno unisteno. Poslje rata su podignuta dva partizanska groblja u Kostajnici i Petrinji. Uređene su dvije spomen kosturnice na Zecevu brdu gđe su domace ustase pobile preko 2600 neduznih civila, uglavnom zena i đece srpske nacionalnosti sa ovog i drugih podrucja. Ovo podrucje je dalo legendarne partizanske borce, komandire i komandante, od kojih su proglaseni narodnim herojima: Petar Borojevic, Lazo Stekovic, Petar Mecava, Branko Tubic. Poslje Drugog svjetskog rata B. Kostajnica egzistira kao opstina u sastavu bosansko-novskog sreza, a kasnije prijedorskog sreza.IZ PERA MEHMEDA KAZATOVIĆA:Knez Mihailo Obrenović je 1862. godine protjerao, prema nekim podacima, više desetaka hiljada muslimana iz Zapadne Srbije, koji su se doselili mahom u Bosnu, a dosta ih se uputilo u Sandžak. Većina njih se zadržala u mjestima na lijevoj obali Drine, a dio se naselio uz rijeku Savu (Orašje) a više od stotinu porodica odlučilo je da putuje što dalje na zapad. To su bile mahom porodice iz Užica i okoline. U tom potucanju "od nemila do nedraga" po Bosni, koje je trajalo više neđelja, pridružile su im se i porodice iz drugih mjesta i gradova Srbije, pa su po njima dobivali prezimena: Valjevac (iz Valjeva), Šabic (iz Sapca), Biogradlija (iz Beograda), itd. Konačno su došli do rijeke Une i dalje više nije moglo, jer je s druge strane bilo drugo carstvo (austrijsko). Odlučili su da se tu i nastane. Sjekli su hrastovu šumu i gradili kuće na jedan sprat, na gornjem su se smjestili ljudi, a u prizemlju stoka i živad, ko ju je imao. Kako je većina žitelja došla iz grada Užica i okoline, to su gornji dio ovog mjesta nazvali Užice, da bi sačuvali makar uspomenu na stari kraj. Tadašnji sultan Aziz dao je novac da se izgradi džamija, koja je, po prostoru, bila jedna od najvećih u Bosni, a gradili su je majstori iz Dalmacije. Po darovatelju, ta se džamija prozvala "Azizijom".U pregledu istorije Kostajnice navedena su imena trgovaca između dva rata, a ja bih dodao i još neka: Meho Tihić bio je najbogatiji trgovac, trgovao je na veliko i malo, putovao je po zemljama Zapadne Evrope tada, imao kuću i trgovinu na uglu kod pijace, a iza, na mjestu današnjeg kina, imao je veliko skladište. U to vrijeme u našem mjestu bili su još trgovci: Bobija Ćamil, Mustafa Harambašić, Zajko Omerović i Mehmedalija Kazazović.Godine 1932. bogati trgovci našeg mjesta osnovali su Dobrovoljno vatrogasno društvo, a sa ciljem da najviše zaštite svoju imovinu od mogućeg požara. To su bili: Meho Tihić (prvi predsjednik), Božo Zec, Ilija Zec zvani Strigovac, te upravitelj tadašnje ispostave Stakić. U Društvu su dobrovoljno radili ljudi svih nacionalnosti, da ih nabrojimo: Oćko Dragan, Kazazović Mehmedalija, Saračević Šaban, Seho i Alija, Omerinović Mehmed, Đenadija Dušan, Antonić Lojzo, Bosnić Muharem i Izet, Saftić Lovro, Šumanović Asim, Biogradlija Aziz, Pitina Celestin, Fazlić Sabdulah, Puzavac Pero, Saračević Salko, Kukrika Nikola, Ćuprilić Mustafa i Čaušević Mehmed.Najveće privredno preduzeće u našem gradu bila je Tvornica poljoprivrednih sprava (danasnja Famok), a koja je osnovana kao kovačka radnja 1908. godine, a osnovali su je, i bili njeni vlasnici dugo godina, braća Meho i Rasim Ferhatović, koji su bili izvrsni majstori-metalci. Sami su pravili nacrte svojih proizvoda, kao što su bili na daleko čuveni zaprezni plugovi, drljače, sijačice i druge poljoprivredne alatke, a za koje su dobili preko trideset medalja na raznim poljoprivrednim sajmovima u zemlji i inostranstvu. Tvornica je između dva rata zapošljavala stotinjak radnika. Imali su i topionicu željeza u gornjoj ulici. Ustaše su braću Ferhatović ubili krajem rata u Jasenovcu, a po nekim izvorima u Sunji.Najveće i najbolje uređeno poljoprivredno imanje između dva rata imali su braća August (Gusti) i Hajnrih Vandišpil u selu Tavija, poslije je to nasljedila Zemljoradnička zadruga. Imanje je bilo besprijekorno uređeno sa voćnjacima, vrtovima i njivama, tako da su mnogi ratari i iz udaljenijih mjesta dolazili da ih vide i da ponešto primijene na svojim posjedima. Braća su bila porijeklom iz Švicarske, a imali su i švicarska državljanstva. Posljednji od njih, Hainrih, umro je 1976. godine u velikom siromaštvu.
Izvor:kostajnica.com
Srpska Kostajnica
U Kostajnici su pronađeni tragovi rimskog vodovoda i nekih stambenih i drugih objekata. Na području grada i danas se nailazi na tragove troske i ugljena, što nesumnjivo dokazuje da su se u tim vremenima tu nalazili rudnici i topionica željeza. U potoku koji teče sa Balja nađeni su ostaci suđa i predmeta iz rimskog doba što je neoboriv dokaz o postojanju naselja na ovom području koje datira još iz rimskog doba.Doseljena slavenska plemena vremenom su se stapala sa zatečenim starosjediocima, te od njih primali mnoge kulturne tekovine, a starosjediocima su nametnuli svoj jezik i ime. Iz srednjeg vijeka je ostalo vrlo malo sačuvanog materijala o Kostajnici. Ime Kostajnica se pominje prvi put 1258. godine, a nastalo je od riječi – kesten, jer je predio s obje strane rijeke Une bogat kestenom. Od tog vremena Kostajnica mijenja mnoge gospodare. Grof Aplandi je prvi posjednik starigrad2Kostajnice, s zatim grof Celjski. Poslje smrti Martina Frankopana Kostajnica je ustupljena krupskom vojvodi Ivanu Revenjudu. Osujećenim zavjerama ugarskih velikaša i biskupa, koji su htjeli da na ugarski prijesto dovedu poljskog princa Kazimira, kralj Matija je posebnom darovnicom darovao mnogo sela i gradove srpskom despotu Vuku, a među njima se spominje i Kostajnica. Poslije Vukove smrti Kostajnica je u došla u posjed despota Đurđa Brankovića. Tako je Kostajnica za kratko vrijeme promjenila mnogo gospodara.Pobjedom Turaka kod Dubice 1513. godine, Kostajnica pada u posjed bana Petra Berislavića. Već u prvoj polovici 16. vijeka grad i utvrda su vlašnistvo Zrinskih darovnicom kralja Ferdinada. Za vrijeme Zrinskih, tvrđava je bila posebno utvrđena i nadgrađena. Po tim gospodarima stara kostajnička tvrđava, koja je na desnoj obali Une, zove se Zrinjski grad.Bosanski beg Malkoč je 1556. godine opsjedao Kostajnicu, koju je osvojio zahvaljujuci izdaji kapetana Lustthalera, pa je od tog vremena Kostajnica ostala pod upravom Turaka. Čuveni turski putopisac Elvija Celebija je 1660. došao u Kostajnicu i između ostalog zapisao "Ovaj grad je podigao Zrinjski uz pomoć Ugarskog kralja Ferdinanda. Njegova nahija ima 40 sela…Gradsko stanovništvo čine borci koji dan i noć vode borbe sa Hrvatima gubeći uzajamno glave… Kostajnica je veliki grad, sagrađen od tvrdog materijala. Oblik mu je petougaoani, a leži na obali rijeke Une, na teritoriji Banje Luke." Požarevačkim mirom 1718. godine Austrija, kao mletačka saveznica u ratu sa Turcima, dobija Baniju i područja na desnoj obali Une, po dubini do planine Kozare. Godine 1739. mirom u Beogradu, vraćeni su svi krajevi Turcima, a rijeka Una je granica između Austrije i Turske. Kao sastavni dio kraljevine Ilirije, 1809. ovo područje dolazi pod vlast Napoleona i ostaje do 1814. godine. Za vrijeme francuske vladavine sagrađen je drveni most između dviju Kostajnica. Ovaj most, na kojem je i danas sačuvan obelisk sa Napoleonovim inicijalima – NI, bio je i ostao od velike važnosti za obje Kostajnice, jer je olakšan protok roba i ljudi između ova dva područja. I ne samo to. Jedini tada most na Uni služi za prevoz robe koja ide sa Srednjeg Istoka za Evropu i obratno. U Kostajnici se otvara carina za ove robe. Međutim poslije kratkotrajne francuske uprave Kostajnica ponovo pada pod Tursku vlast 1814. godine.U Pastirevu je hajdukovao Petar Petrović Pecija i hajdučki harambaša Petar Garača iz Strigove koji su 1858 g. podigli bunu protiv Turaka poznatu pod imenom Pecijina buna. Organizovali su oko 3000 ustanika. Opterećeni velikim brojem izbjeglica (žena i đece) preko 4000 i brojnim stokom, koju su izbjeglice sa sobom gonile, te pod pritiskom brojnije i naoružanije turske vojske, 21. jula u selu Tavija je razbijen Garačin odred. Sutradan kod sela Kuljana razbijen je i Pecijin odred. Većina ustanika je presla na austrijsku teritoriju, na lijevu obalu Une, a oko 300 ustanika se povuklo u Pastirevo zajedno sa Petrom Pecijom i Petrom Garačom.Godine 1862. u Bosansku Kostajnicu migriraju muslimani iz okoline Valjeva i Sabca, a posebno ih je mnogo doslo od Uzica. Tu formiraju naselje koje i danas nosi ime Uzica po njihovom starom zavicaju. Za vrijeme velikog bosansko-hercegovackog ustanka 1874 – 1875, ovaj kraj je pruzao snazan otpor, a u Kostajnicu je vise puta dolazio Petar Mrkonjic cija je organizatorska uloga u borbi naseg naroda protiv turske vlasti imala ogroman znacaj.
Seljaci Citluka, Petrinje, Bacvana, Pobrđana, Tavije i drugih okolnih sela 15. Avgusta 1875. su napali turske posade u selu Dvoriste. Zaneseni pocetnim uspjesima ustanka ustanici su pod komandom Marka Bajalice i Marka Đenadije napali 19. avgusta Bosansku Kostajnicu, ali su se poslje pocetnog uspjeha morali povuci. U tim borbama s Turcima poginuo je Petar Garaca ciji se grob nalazi u Gornjoj Slabinji u zaseoku Alaginci, pa se po njemu samo mjesto zove – Garacin grob. Da bi izbjegli totalno unistenje, ustanici su se 25. augusta pođelili u manje grupe. Komandu nad ustanicima preuzeo je Petar Pecija od dotadasnjeg komandanta Ostoje Kormanosa. Međutim, bosanski ustanak predvođen Vasom Pelagicem prosirio se i na prostore Grmeca gđe su ustanici stvorili slobodnu teritoriju, sa centrom u Crnim Potocima na tromeđi, Bosne, Like i Dalmacije, koji su odrzali tokom cijele 1875. godine. U periodu vođenja ustanka Vaso Pelagic je 40 dana bio predsjednik Opstine Bosanska Kostajnica.1878. godine Kostajnica ponovo podpada pod austrijsku vlast i ostaje sve do zavrsetka Prvog svjetskog rata. U pocetku Austrija uvodi vojni rezim, a kasnije ga zamjenjuje civilnom vlascu. Za vrijeme Austrije Kostajnica je prvo bila kotar, a kasnije kotarska ispostava, bosansko-novskog kotara, a za vrijeme Kraljevine Jugoslavije sreska ispostava bosansko-novskog sreza.U Kraljevini Jugoslaviji Kostajnica je razvijen trgovacko zanatski centar.Najbogatije i najuglednije trgovacke porodice iz tog vremena su: Marini, Zecevi, Pavlovici, Jandrici, Savici i Lukici. Usluzne đelatnosti su razvijene i u potpunosti zadovoljavaju potrebe stanovnistva. Takav trend se nastavlja i u posljeratnom periodu. Razvijeno je trgovacko preduzece Vis sa ukupno 4 prodavnice mjesovite robe i 2 prodavnice obuce. Od usluznih đelatnosti zastupljeni su zanati: brijacki, krojacki, mesarski, stolarski, obucarski i sl.U Drugom svjetskom ratu stanovnistvo ovog kraja masovno je ucestvovalo u borbi protiv fasizma. Legendarna Baljska ceta je bila sastavljena od boraca, uglavnom regrutovanih s podrucja Bosanske Kostajnice. U borbi protiv fasizma ovo podrucje je dalo preko 1000 boraca od cega je 460 poginulo, ne docekavši kraj rata. Pored palih boraca, kao zrtve fasistickog terora zivot je izgubilo 1848 zitelja opstine. Jasenovac, Zemun, Bajica jame i Zecevo brdo su njihova stratista. Pored ljudskih zrtava, podrucje opstine je pretrpjelo ogromna materijalna razanja, a 108 domacinstava je potpuno unisteno. Poslje rata su podignuta dva partizanska groblja u Kostajnici i Petrinji. Uređene su dvije spomen kosturnice na Zecevu brdu gđe su domace ustase pobile preko 2600 neduznih civila, uglavnom zena i đece srpske nacionalnosti sa ovog i drugih podrucja. Ovo podrucje je dalo legendarne partizanske borce, komandire i komandante, od kojih su proglaseni narodnim herojima: Petar Borojevic, Lazo Stekovic, Petar Mecava, Branko Tubic. Poslje Drugog svjetskog rata B. Kostajnica egzistira kao opstina u sastavu bosansko-novskog sreza, a kasnije prijedorskog sreza.IZ PERA MEHMEDA KAZATOVIĆA:Knez Mihailo Obrenović je 1862. godine protjerao, prema nekim podacima, više desetaka hiljada muslimana iz Zapadne Srbije, koji su se doselili mahom u Bosnu, a dosta ih se uputilo u Sandžak. Većina njih se zadržala u mjestima na lijevoj obali Drine, a dio se naselio uz rijeku Savu (Orašje) a više od stotinu porodica odlučilo je da putuje što dalje na zapad. To su bile mahom porodice iz Užica i okoline. U tom potucanju "od nemila do nedraga" po Bosni, koje je trajalo više neđelja, pridružile su im se i porodice iz drugih mjesta i gradova Srbije, pa su po njima dobivali prezimena: Valjevac (iz Valjeva), Šabic (iz Sapca), Biogradlija (iz Beograda), itd. Konačno su došli do rijeke Une i dalje više nije moglo, jer je s druge strane bilo drugo carstvo (austrijsko). Odlučili su da se tu i nastane. Sjekli su hrastovu šumu i gradili kuće na jedan sprat, na gornjem su se smjestili ljudi, a u prizemlju stoka i živad, ko ju je imao. Kako je većina žitelja došla iz grada Užica i okoline, to su gornji dio ovog mjesta nazvali Užice, da bi sačuvali makar uspomenu na stari kraj. Tadašnji sultan Aziz dao je novac da se izgradi džamija, koja je, po prostoru, bila jedna od najvećih u Bosni, a gradili su je majstori iz Dalmacije. Po darovatelju, ta se džamija prozvala "Azizijom".U pregledu istorije Kostajnice navedena su imena trgovaca između dva rata, a ja bih dodao i još neka: Meho Tihić bio je najbogatiji trgovac, trgovao je na veliko i malo, putovao je po zemljama Zapadne Evrope tada, imao kuću i trgovinu na uglu kod pijace, a iza, na mjestu današnjeg kina, imao je veliko skladište. U to vrijeme u našem mjestu bili su još trgovci: Bobija Ćamil, Mustafa Harambašić, Zajko Omerović i Mehmedalija Kazazović.Godine 1932. bogati trgovci našeg mjesta osnovali su Dobrovoljno vatrogasno društvo, a sa ciljem da najviše zaštite svoju imovinu od mogućeg požara. To su bili: Meho Tihić (prvi predsjednik), Božo Zec, Ilija Zec zvani Strigovac, te upravitelj tadašnje ispostave Stakić. U Društvu su dobrovoljno radili ljudi svih nacionalnosti, da ih nabrojimo: Oćko Dragan, Kazazović Mehmedalija, Saračević Šaban, Seho i Alija, Omerinović Mehmed, Đenadija Dušan, Antonić Lojzo, Bosnić Muharem i Izet, Saftić Lovro, Šumanović Asim, Biogradlija Aziz, Pitina Celestin, Fazlić Sabdulah, Puzavac Pero, Saračević Salko, Kukrika Nikola, Ćuprilić Mustafa i Čaušević Mehmed.Najveće privredno preduzeće u našem gradu bila je Tvornica poljoprivrednih sprava (danasnja Famok), a koja je osnovana kao kovačka radnja 1908. godine, a osnovali su je, i bili njeni vlasnici dugo godina, braća Meho i Rasim Ferhatović, koji su bili izvrsni majstori-metalci. Sami su pravili nacrte svojih proizvoda, kao što su bili na daleko čuveni zaprezni plugovi, drljače, sijačice i druge poljoprivredne alatke, a za koje su dobili preko trideset medalja na raznim poljoprivrednim sajmovima u zemlji i inostranstvu. Tvornica je između dva rata zapošljavala stotinjak radnika. Imali su i topionicu željeza u gornjoj ulici. Ustaše su braću Ferhatović ubili krajem rata u Jasenovcu, a po nekim izvorima u Sunji.Najveće i najbolje uređeno poljoprivredno imanje između dva rata imali su braća August (Gusti) i Hajnrih Vandišpil u selu Tavija, poslije je to nasljedila Zemljoradnička zadruga. Imanje je bilo besprijekorno uređeno sa voćnjacima, vrtovima i njivama, tako da su mnogi ratari i iz udaljenijih mjesta dolazili da ih vide i da ponešto primijene na svojim posjedima. Braća su bila porijeklom iz Švicarske, a imali su i švicarska državljanstva. Posljednji od njih, Hainrih, umro je 1976. godine u velikom siromaštvu.
Izvor:kostajnica.com
 |
 |
 |
| nekad | sad |